Zapalenie napletka: przyczyny i objawy

Zapalenie żołędzi i napletka objawia się:

• bólem i zaczerwienieniem w obrębie żołędzi,
• obrzękiem i zaczerwienieniem napletka,
• bólem i trudnościami przy próbach zsuwania napletka z żołędzi,
• ropną wydzieliną pod napletkiem,
• nieprzyjemnym zapachem,
• owrzodzeniami i nadżerkami,
• bólem całego prącia, krocza, moszny i pęcherza w trakcie oddawania moczu^1,4,7.

Objawy z czasem nasilają się. Nie leczone, zapalenie napletka u dorosłego lub dziecka może powodować powikłania np. stulejkę pozapalną⁷. Dlatego w przypadku wystąpienia niepokojących oznak stanu zapalnego, należy skontaktować się z lekarzem.

Skąd bierze się zapalenie napletka? Przyczyną jest najczęściej niedostateczna higiena. Niedokładne lub zbyt rzadkie mycie penisa może spowodować gromadzenie się pod napletkiem wydzieliny z gruczołów śluzowych, złuszczonego naskórka i moczu, a wraz z nimi bakterii⁷. Szczególnie narażeni mogą być mężczyźni cierpiący na zwężenie napletka (stulejkę)² lub otyłość⁷, gdyż oba te problemy utrudniają utrzymanie prawidłowej higieny okolic intymnych.

Zbyt częste zabiegi higieniczne i używanie mocnych środków czyszczących również nie są korzystne dla napletka i żołędzi. Silne kosmetyki myjące mogą podrażniać te okolice i zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia stanu zapalnego. Podobnie działać mogą środki plemnikobójcze, żele nawilżające, a nawet kontakt ze środkami piorącymi (np. przez ubrania, które były zbyt słabo wypłukane podczas prania)¹ i reakcja alergiczna na prezerwatywy lateksowe8. Do powstania problemu przyczyniać mogą się nawet niektóre leki – np. przeciwbólowe i antybiotyki⁸.

Zagrożeni stanem zapalnym żołędzi i napletka są również panowie, którzy doznali urazu – otarcia lub uszkodzenia nabłonka, gdyż sprzyja to zakażeniu bakteryjnemu. W przypadku dzieci niebezpieczne są podrażnienia od pieluszki¹.

Bakterie, takie jak chlamydia, rzeżączka, gronkowce oraz wirusy (np. opryszczka narządów płciowych) i grzyby mogą powodować zapalenie w obrębie napletka i żołędzi szczególnie u małych dzieci i mężczyzn z obniżoną odpornością¹. Prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta też u osób starszych. Dlatego, gdy zauważamy u siebie lub dziecka zaczerwieniony napletek warto zgłosić się do lekarza, by wykluczyć zakażenie szkodliwymi drobnoustrojami.

Leczenie zapalenia napletka

Do lekarza urologa trzeba się zgłosić, jeśli objawy są ciężkie, utrudniają oddawanie moczu lub wynikają z zakażenia. Wówczas specjalista kieruje pacjenta na badania, które pomogą postawić prawidłową diagnozę. W niektórych przypadkach urolog może przepisać maść z antybiotykiem lub lek przeciwgrzybiczy^1,7. W lekkich zakażeniach zwykle zalecana jest poprawa higieny oraz leczenie lekami bez recepty np. stosowanie środków odkażających takich jak Octenisept spray. Zawiera on oktenidynę, dzięki czemu chroni przed patogenami i zapobiega rozwojowi infekcji. Jednocześnie pomaga w ukojeniu objawów zarówno u dorosłego, jak i dziecka.

Zapalenie napletka – domowe sposoby łagodzenia objawów

We wczesnym stadium, gdy przyczyna stanu zapalnego jest znana (np. podrażnienie, uraz), może być on usunięty domowymi sposobami. Wśród nich najważniejsza jest prawidłowa i regularna higiena:

• Mycie żołędzi ciepłą wodą, po całkowitym zsunięciu napletka⁷.
• Dokładnie osuszanie żołędzi i napletka po umyciu. Nie pocieranie penisa ręcznikiem. Zamiast tego delikatne przykładanie np. chusteczki higienicznej lub ręcznika papierowego¹.
• Stosowanie środków odkażających np. Octenisept spray na miejsce zakażenia³.

Jeśli nie doszło do zakażenia bakteryjnego, wirusowego, objawy powinny ustąpić w ciągu kilku do kilkunastu dni.

Moczenie miejsc intymnych w wywarach z ziół nie jest wskazane. Bakterie doskonale rozwijają się w ciepłym i wilgotnym środowisku. Stąd lepiej nie stosować okładów ani kąpieli ziołowych.

Zapalenie napletka u dziecka

W przypadku zapalenia napletka i żołędzi u dziecka spowodowanego np. otarciem od pieluszki czy bielizny należy stosować podstawową higienę (mycie żołędzi ciepłą wodą wraz ze zsunięciem napletka i oczyszczeniem miejsc pod nim) i prawidłowe osuszanie umytych narządów⁶.

W łagodzeniu objawów i zapobiegnięciu dalszemu rozwojowi stanu zapalnego pomocny będzie także Octenisept spray. Może on być stosowany nawet od 1 dnia życia. Lek działa już po 1 minucie i nie wywołuje pieczenia, dlatego świetnie nadaje się dla dzieci.

Zapobieganie zapaleniu napletka

By zmniejszyć ryzyko zapalenia, warto zwrócić uwagę na swoją higienę miejsc intymnych – czy jest odpowiednio częsta i dokładna. Należy także przyjrzeć się używanym do pielęgnacji kosmetykom. Silne środki myjące takie jak SLS i SLES mogą przyczyniać się do zapalenia napletka. Niszczą one naturalną florę bakteryjną (mikrobiom) narządów płciowych i zmniejszają odporność na bakterie, grzyby i wirusy⁹. Ponadto reakcje alergiczne na substancje chemiczne zawarte w detergentach, mydłach lub innych produktach mogą prowadzić do pojawienia się i nawracania problemu. Warto więc zakupić kosmetyki dedykowane do miejsc intymnych dla panów, które chronią naturalną florę bakteryjną skóry i nie powodują podrażnień. Ich stosowanie nie powinno jednak być przesadne. Wystarczy codzienna pielęgnacja rano i wieczorem.

Przebycie ciężkiej choroby, antybiotykoterapia8 lub/i cukrzyca⁷ także mogą się przyczyniać do pojawiania się zapalenia żołędzi i napletka, gdyż obniżają odporność na szkodliwe drobnoustroje. Dlatego gdy organizm jest osłabiony, warto dokładniej się obserwować, unikać obcisłej bielizny, dokładniej płukać pranie i stosować łagodniejsze środki myjące.

W przypadku osób dorosłych czynnikami ryzyka stanu zapalnego penisa mogą być także ryzykowne zachowania seksualne (np. seks z licznymi osobami bez zabezpieczenia). Zakażenia przenoszone drogą płciową, takie jak chlamydia, rzeżączka czy kiła, mogą prowadzić do stanu zapalnego na genitaliach, w tym na napletku i wymagają leczenia u urologa^1,7.

Zapalenie napletka u dorosłego mężczyzny lub dojrzewającego chłopca może być spowodowane także zbyt częstą i bardzo gwałtowną masturbacją8. Jeśli podczas takich działań dojdzie do uszkodzenia nabłonka i podrażnienia skóry, zwiększa się ryzyko infekcji bakteryjnej, wirusowej i grzybiczej.

Źródła:

1. Drabczyk Robert, Zapalenie żołędzi i napletka.
2. Michał Raban, Artur Żak, Jakub Litak, Rafał Smoliński, Agnieszka Budny, Monika Turska „STULEJKA – JESZCZE FIZJOLOGIA CZY JUŻ PATOLOGIA?”, Medical Univercity of Lublin
3. https://octenisept.pl/infekcje-intymne-mezczyzn/
4. https://www.ann-zdrowie.pl/magazyn-ann/zapalenie-zoledzi-i-napletka-tych-objawow-nie-bagatelizuj/
5. https://goaskalice.columbia.edu/answered-questions/if-i-masturbated-and-now-my-foreskin-swollen-should-i-see-doctor
6. lek. Kinga Kowalczyk, dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, „Wady i choroby napletka u dzieci i młodzieży”
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537143/
8. https://www.healthline.com/health/balanitis#causes
9. Katarzyna Adamczyk, Agnieszka A. Garncarczyk, Paweł P. Antończak, „Mikrobiom skóry”