Czym są oparzenia skóry i oparzenie termiczne?

Oparzenia skóry to urazy spowodowane kontaktem skóry z czynnikiem uszkadzającym, który prowadzi do obumarcia komórek i może wywołać bolesne stany zapalne. W zależności od źródła urazu wyróżnia się kilka typów oparzeń, w tym oparzenia termiczne, które są wywołane działaniem wysokiej temperatury, np. ogniem, gorącą wodą lub parą. Oparzenie termiczne może mieć różną głębokość, od powierzchniowego zaczerwienienia skóry po ciężkie uszkodzenia obejmujące tkanki leżące głębiej, co wymaga precyzyjnego leczenia i pielęgnacji.

Jakie są rodzaje oparzeń skóry? Oparzenia chemiczne, oparzenia elektryczne i stopnie oparzenia

Rodzaje oparzeń skóry różnią się w zależności od źródła i głębokości uszkodzenia. Oparzenia chemiczne powstają, gdy skóra ma kontakt z substancjami żrącymi, takimi jak kwasy (np. kwas siarkowy) czy zasady (np. wodorotlenek sodu). Tego rodzaju oparzenia mogą prowadzić do głębokiego uszkodzenia tkanek, a ich stopień zależy od stężenia substancji oraz czasu kontaktu. Objawy mogą obejmować zaczerwienienie, ból, a w cięższych przypadkach martwicę tkanek, co wymaga szybkiej interwencji medycznej. Ważne jest, aby natychmiast spłukać oparzoną skórę dużą ilością wody, aby zminimalizować skutki działania chemikaliów.

Oparzenia elektryczne powstają na skutek przepływu prądu przez ciało, co może prowadzić do uszkodzenia zarówno skóry, jak i głębszych tkanek, w tym mięśni i nerwów. Uraz może być szczególnie poważny, gdy prąd przechodzi przez kluczowe struktury ciała, takie jak serce, co może prowadzić do zagrażających życiu zaburzeń rytmu serca. Objawy oparzenia elektrycznego często są ukryte, ponieważ zewnętrzne uszkodzenia mogą być minimalne, podczas gdy wewnętrzne uszkodzenia mogą być znaczne. W przypadku oparzeń elektrycznych ważne jest, aby natychmiast zasięgnąć pomocy medycznej, nawet jeśli objawy wydają się niegroźne, aby przeprowadzić odpowiednie badania i monitorowanie stanu zdrowia pacjenta.

Dodatkowo oparzenia klasyfikuje się według stopnia uszkodzenia: od I stopnia (zaczerwienienie), przez oparzenie II stopnia (pęcherze i ból), oparzenie III stopnia, który oznacza martwicę tkanki i może wymagać leczenia chirurgicznego. Warto zaznaczyć, że oparzenie IV stopnia sięga głębokości mięśni i kości, prowadząc do zwęglenia tkanek oraz poważnych uszkodzeń wewnętrznych, co czyni je stanem zagrażającym życiu.

Pierwsza pomoc w przypadku oparzeń słonecznych

Jakie są domowe sposoby na oparzenia słoneczne? W przypadku oparzeń słonecznych, w których występuje tylko lekkie zaczerwienienie skóry, doskonałym rozwiązaniem jest użycie produktów z zawartością pantenolu. Możemy użyć pianki lub kremu. Bardzo dobrym krokiem jest użycie kremu, który zawiera nie tylko pantenol, ale również substancje o właściwościach antybakteryjnych – warto użyć octenisept® krem (można go stosować także u niemowląt po 6. m-cu życia).

Gdy w wyniku oparzenia słonecznego skóra staje się podrażniona, zaczerwieniona, piecze – należy zapewnić nawilżenie skóry i ochronę przed zakażeniem. Warto użyć w tym celu produktu na bazie hydroksycelulozy i oktenidyny – octenisept® żel. Należy położyć warstwę żelu na miejscu oparzonym, co spowoduje natychmiastowe zmniejszenie odczuwania bólu, przyspieszy gojenie i regenerację skóry, a także skutecznie ochroni przed zakażeniem. Wyrób medyczny octenisept® żel można stosować również w przypadku oparzeń termicznych I i II stopnia.

Leczenie oparzeń w domu – jak złagodzić ból po oparzeniu?

Jeżeli oparzymy się w domu wrzątkiem albo zapomnimy się w czasie opalania, możemy zastosować proste domowe sposoby na oparzenia. Rany powstałe po zadziałaniu gorącego przedmiotu należy w miarę możliwości natychmiast schłodzić pod bieżącą zimną wodą (chłodną, ale niezbyt zimną) przez około 10-20 min. Chłodzenie wodą najlepiej stosować, aż do ustąpienia bólu. Następnie miejsce ochłodzone osuszamy, najlepiej jałowym gazikiem.

Jak oczyścić i odkażać oparzenia i rany?

Podstawowym krokiem jest usunięcie pozostałości krwi, brudu, resztek opatrunku (by nie dopuścić do powikłań, przedłużonego gojenia lub zakażenia); oczyszczenie i odkażenie rany każdorazowo przy zmianie opatrunku.

Co warto stosować a czego nie należy? Co na oparzenia skóry?

• Do oczyszczenia i odkażenia warto użyć takich produktów, które zawierają surfaktant – bezpieczny składnik przeciwdrobnoustrojowy o szybkiej skuteczności. Rekomendowaną substancją jest oktenidyna zawarta w preparatach octenisept® spray.
• Na powierzchnię rany nie należy stosować preparatów zawierających w swoim składzie jodynę lub alkohol z uwagi na ich działanie drażniące oraz wysuszające.
• Warto zapoznać się z ulotką, czy preparat, który mamy zastosować do odkażenia, wykazuje działanie bakterio- i grzybobójcze.

Jak przyspieszyć gojenie oparzeń? Preparaty na oparzenia

W celu przyspieszenia gojenia i ochrony przed zakażeniem nakładamy na ranę produkt w żelu z zawartością substancji antybakteryjnej.

O czym należy pamiętać?

• Po oczyszczeniu i odkażeniu rany warto zastosować dodatkowo produkt na bazie żelu. Takie postępowanie ważne jest wtedy, kiedy rana nie zamknie się przez rychłozrost, co może doprowadzić do nadkażenia rany i powstania blizny.
• Na powstałą ranę oparzeniową należy bezpośrednio nałożyć opatrunek w żelu z zawartością oktenidyny (octenisept® żel). W zależności od rany należy nałożyć 3-5 mm warstwy żelu.
• Jak wykazały badania, zastosowanie produktu w żelu z dodatkiem oktenidyny przyspiesza znacznie gojenie i chroni przed zakażeniem.
• Produkty w postaci żelu zmniejszają ból, świąd i chronią przed przywarciem opatrunku do rany. W ranach z wysiękiem dodatkowo oczyszczają i stwarzają odpowiednie środowisko do gojenia się rany.

Jak opatrywać oparzenia skóry?

Opatrunek na ranę oparzeniową powinien nie tylko chronić przed zanieczyszczeniami, ale również wspierać proces regeneracji skóry i zapobiegać powstawaniu infekcji. Warto wybrać opatrunki, które nie przywierają do rany, aby zmniejszyć ból przy ich zmianie. Materiały hydrożelowe lub zawierające substancje antyseptyczne mogą być szczególnie pomocne, ponieważ utrzymują wilgotne środowisko, co wspiera gojenie i zapobiega rozwojowi bakterii. Pamiętaj, aby opatrunki zmieniać regularnie, zgodnie z zaleceniami producenta lub lekarza.

Jaki opatrunek wybrać?

• Należy zastosować wcześniej opatrunek w żelu, a następnie założyć opatrunek siatkowy (np. UrgoTul, Grassolind), który zabezpieczamy bandażem, siatką opatrunkową.
• W ranach z wysiękiem należy jako opatrunek wtórny założyć opatrunek chłonny, który posiada właściwości pochłaniania wysięku: w pierwszych dniach należy zastosować opatrunek chłonny – jak np. Cosmopor E®; z większym wysiękiem – np. Aquacel foam lite.
• W ranach bez wysięku, w celu ochrony rany, stosujemy opatrunki hydrokoloidowe.
• Opatrunki z zawartością srebra możemy łączyć z produktami zawierającymi oktenidynę, natomiast nie należy ich stosować z produktami zawierającymi związki jodu.

Procedurę 3 kroków należy przeprowadzić przy pielęgnacji rany oparzeniowej, w wyniku otarcia, skaleczenia czy rany pooperacyjnej i ran trudno gojących się, jak owrzodzenia czy odleżyny.

Ważne! W ranach, które wykazują takie symptomy, jak: zaczerwienie, bolesność, wysięk, ciepłota, brzydki zapach, pamiętajmy, że należy użyć leku odkażającego, żelu z substancją antybakteryjną i opatrunku – najlepiej z zawartością srebra. W razie potrzeby należy udać się do pielęgniarki lub lekarza.

Bibliografia

1. Hettiaratchy, S., & Dziewulski, P. (2004). ABC of burns: Pathophysiology and types of burns. BMJ, 328(7453), 1427-1429. https://doi.org/10.1136/bmj.328.7453.1427
2. Church, D., et al. (2006). Burn wound infections. Clinical Microbiology Reviews, 19(2), 403-434. https://doi.org/10.1128/CMR.19.2.403-434.2006
3. Singer, A. J., & Taira, B. R. (2016). A comprehensive review of burn wound management. American Journal of Emergency Medicine, 34(9), 1676-1685. https://doi.org/10.1016/j.ajem.2016.06.002
4. Peck, M. D. (2011). Epidemiology of burns throughout the world. Part II: intentional burns in adults. Burns, 37(7), 1101-1106. https://doi.org/10.1016/j.burns.2011.01.028
5. Hermans, M. H. (2007). Silver-containing dressings and the need for evidence. Burns, 33(7), 793-800. https://doi.org/10.1016/j.burns.2007.03.005

FAQ – podsumowanie artykułu