Zakażenie rany - objawy i czynniki zakażeń

Zakażenie rany – czym jest?

Zakażenie rany to stan, w którym do uszkodzonej skóry lub tkanki wnikają patogenne mikroorganizmy, takie jak bakterie, wirusy lub grzyby, powodując stan zapalny^1-3. Jest to proces, który może znacząco opóźniać gojenie się rany, a w niektórych przypadkach prowadzić do poważnych powikłań. Zakażona rana charakteryzuje się objawami takimi jak zaczerwienienie, obrzęk, ból oraz pojawienie się ropy. Nieleczona infekcja może przekształcić się w bardziej zaawansowane stany, takie jak ropowica czy sepsa.

Typowe oznaki zakażenia to:

zaczerwienienie wokół rany,
nieprzyjemny zapach,
pojawienie się ropnej wydzieliny,
ucieplenie w miejscu zranienia¹¹.

W przypadku bardziej zaawansowanych infekcji, zakażenie może objawiać się ogólnymi objawami, takimi jak gorączka, złe samopoczucie czy dreszcze.

Rodzaje zakażenia ran

Zakażenia ran można podzielić na różne rodzaje, w zależności od charakteru rany oraz patogenu, który spowodował infekcję. Najczęstsze są zakażenia bakteryjne⁸:

Zakażenie tężcem – jest wywołane przez beztlenową bakterię Clostridium tetani. Infekcja ta jest bardzo groźna, a do zakażenia dochodzi zazwyczaj przez zabrudzenie rany ziemią lub kurzem. Tężec objawia się skurczami mięśni, trudnościami w oddychaniu i może prowadzić do śmierci, jeśli nie zostanie szybko podana antytoksyna^7,11.
Zakażenie rany gronkowcem – gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) to bakteria, która może wywołać ciężkie zakażenie rany. Szczególnie narażone są osoby z ranami oparzeniowymi oraz po zabiegach chirurgicznych. Gronkowiec może prowadzić do głębokich infekcji, a w skrajnych przypadkach nawet do uszkodzenia narządów wewnętrznych⁷.

Ponadto poza zakażeniem zwykłej rany wyróżnić możemy:

Zakażenie rany pooperacyjnej – jest jednym z najpoważniejszych powikłań chirurgicznych i dotyczy nawet 25% ran¹². W przypadku nieleczenia, może dojść do rozwoju posocznicy (sepsy), która zagraża życiu pacjenta. Zakażenie to objawia się zaczerwienieniem, wyciekiem ropnej wydzieliny oraz obrzękiem wokół rany. Przykładem jest zakażenie rany po cesarskim cięciu, które wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.
Zakażenie rany oparzeniowej – jest jednym z najgroźniejszych powikłań, przedłuża i utrudnia gojenie rany, może prowadzić nawet do zgonu pacjenta¹³. Prowadzi do konwersji rany oparzeniowej niepełnej grubości skóry w ranę oparzeniową pełnej grubości skóry¹⁴.
Zakażenie odleżyny – powstaje gdy w odleżynie gromadzi się nadmiar wysięku i występują mikroorganizmy wywołujące zakażenie¹⁵.

Mężczyzna bandażujący sobie rękę - zdjęcie.

Jakie czynniki sprzyjają zakażeniu ran?

Istnieje wiele czynników, które mogą sprzyjać rozwojowi zakażenia rany. Są to zarówno uwarunkowania zdrowotne pacjenta, jak i okoliczności związane z samym urazem:

cukrzyca typu 1 lub 2 – osoby cierpiące na cukrzycę mają osłabioną zdolność do gojenia się ran, co zwiększa ryzyko zakażenia⁶;
obecność ciała obcego w ranie – fragmenty szkła, drzazgi czy inne obce przedmioty mogą stanowić źródło zakażenia^1-3;
rana otwarta – otwarte rany, szczególnie te, które są trudne do opatrzenia, są bardziej podatne na zakażenia²,
starszy wiek – starsze osoby mają zazwyczaj osłabiony układ odpornościowy, co zwiększa ryzyko infekcji²,
zaburzone funkcjonowanie układu odpornościowego – osoby z obniżoną odpornością, np. z powodu chorób przewlekłych lub terapii immunosupresyjnej, są bardziej narażone na zakażenia²;
zranienie brudnym przedmiotem – kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami lub przedmiotami zwiększa ryzyko zakażenia np. przez bakterii²;
głębokie zranienie – szczególnie jeśli nie zostało odpowiednio oczyszczone, może stanowić ryzyko infekcji²;
ugryzienie przez zwierzę – rany po ugryzieniach są szczególnie narażone na zakażenie bakteriami znajdującymi się w ślinie zwierzęcia^9,10.

Jak wygląda zakażona rana? Objawy zakażenia

Bandażowanie kolana na trasie wspinaczkowej - zdjęcie.

Zakażona rana charakteryzuje się kilkoma typowymi objawami, które powinny wzbudzić niepokój i skłonić do jak najszybszej konsultacji z lekarzem:

brak cech gojenia – rana nie wykazuje oznak poprawy, a wręcz przeciwnie – objawy się nasilają¹¹.
zmiana wysięku – pojawienie się ropnej, żółtej lub brązowej wydzieliny, zmiana jej konsystencji, czy nieprzyjemny zapach to sygnały, że rana jest zakażona¹¹.
obrzęk i zaczerwienienie wokół rany – zaczerwienienie, szczególnie jeśli tworzy się rumień wokół rany lub czerwona pręga, jest jednym z pierwszych objawów zakażenia¹¹.
ucieplenie okolic rany – wzrost temperatury w okolicy rany świadczy o rozwijającym się stanie zapalnym¹¹.
ból – jeśli nasila się w miejscu rany, może wskazywać na rozwijającą się infekcję¹¹.
zmiana wyglądu brzegów rany – brzegi rany mogą się wywijać na zewnątrz, co jest oznaką postępującej infekcji¹¹.
wydzielina ropna lub zmiana koloru – obecność ropy, krwi o nieprawidłowym kolorze lub mlecznej wydzieliny sugeruje, że rana jest zakażona¹¹.

Zakażenie rany można również rozpoznać po ogólnych objawach, takich jak gorączka, dreszcze czy uczucie ogólnego osłabienia.

Zakażenie rany – czym grozi?

Zakażenie rany niesie za sobą poważne zagrożenia, zwłaszcza jeśli nie zostanie odpowiednio i szybko zdiagnozowane oraz leczone. Do najczęstszych powikłań należą ropienie rany i tężec, zakażenie gronkowcem złocistym, ale również zgorzel gazowa⁴. To rzadkie, ale niebezpieczne zakażenie, wywołane przez bakterie beztlenowe, które powodują martwicę tkanek. Najniebezpieczniejsze powikłanie to natomiast sepsa (posocznica). Stan, w którym infekcja z rany przedostaje się do krwi, powodując uogólnioną reakcję zapalną organizmu, która może zakończyć się śmiercią.

Leczenie zakażenia rany

Mężczyzna z zabandażowaną dłonią biorący leki - zdjęcie. — Designed by Freepik

Leczenie zakażonej rany zależy od stopnia zaawansowania infekcji oraz jej rodzaju. W przypadku powierzchownych zakażeń, zwykle stosuje się antyseptyki⁶, takie jak Octenisept spray na rany, który skutecznie zwalcza drobnoustroje i przyspiesza gojenie. W przypadku głębokich, ropiejących ran konieczne jest stosowanie maści antybiotykowych, które wspomaga regenerację uszkodzonych tkanek⁶.

W sytuacjach bardziej zaawansowanych, gdzie istnieje ryzyko powikłań, lekarz może zlecić doustną lub dożylną antybiotykoterapię. W przypadku tężca lub zakażenia gronkowcem złocistym, konieczna może być hospitalizacja i intensywne leczenie pod ścisłym nadzorem medycznym⁶.

Czas leczenia zakażonej rany zależy od jej rozległości oraz reakcji organizmu na zastosowane leczenie. Warto pamiętać, że nawet po ustąpieniu objawów zakażenia, należy kontynuować leczenie do momentu, aż rana całkowicie się zagoi, aby uniknąć nawrotu infekcji⁶.

Regularne monitorowanie rany, odpowiednia higiena i szybka reakcja na pierwsze objawy zakażenia to klucz do skutecznego leczenia i zapobiegania powikłaniom⁶. Dodatkowo, w przypadku oparzeń lub podrażnień skóry warto zastosować preparaty wspomagające regenerację, takie jak Octenisept krem na oparzenia.

Warto pamiętać, że każda podejrzana zmiana w wyglądzie rany powinna być skonsultowana z lekarzem, aby uniknąć poważnych komplikacji.

Źródła:

Zakażenie rany – objawy i czynniki zakażeń

Spis treści

Zakażenie rany – czym jest?

Rodzaje zakażenia ran

Jakie czynniki sprzyjają zakażeniu ran?

Jak wygląda zakażona rana? Objawy zakażenia

Zakażenie rany – czym grozi?

Leczenie zakażenia rany

Powiązane artykuły

Infekcja intymna – Przyczyny, objawy, leczenie (darmowy ebook)

Rany chirurgiczne. Czym różni się pielęgnacja rany pooperacyjnej?

Pęcherze na stopach i zdarte pięty latem – jak sobie z nimi radzić?